ni kabila la
wazawa wa Afrika
la watu wahamaji wanaopatikana Kenya na
kaskazini mwa Tanzania.
Kwa sababu ya mila tofauti zao na mavazi na
kuishi karibu na mbuga nyingi za Afrika Mashariki, wao ni miongoni mwa wengi ya
makabila yanayojulikana zaidi Afrika.
Wao wanazungumza Maa, mojawapo ya
familia ya lugha ya Nilo-Sahara inayohusiana
na Dinka na Nuer, na pia
wameelimika katika lugha rasmi za Kenya na Tanzania ambayo ni Kiswahili na Kiingereza.
Idadi ya Wamasai inakadiriwa kuwa 377,089
kutoka Sensa ya 1989 au kama lugha ya wasemaji 453.000 nchini Kenya
mwaka 1994 na 430.000 katika Tanzania mwaka 1993 kwa jumla
inakadiriwa kuwa "inakaribia 900.000" Makadirio hayo ya Wamasai
katika nchi zote mbili huenda ikawa ni vigumu kuyathibitisha kwa sababu ya
umbali wa maeneo ya vijiji vyao vingi, na asili yao ya uhamaji.
Ingawa serikali ya Tanzania na Kenya imeweka mipango kuwahimiza Wamaasai kuachana na asili yao ya jadi ya uhamaji, bado wameendelea na desturi hiyo. mtindo wa maisha ya Wamasai lazima ikubaliwe ili kuzingatia mabadiliko ya hali ya hewa kwa sababu hawana uwezo wa kulima katika majangwa.
Historia
Maasai shujaa
Kulingana na historia simulizi yao wenyewe,
asili ya Kimasai ilitoka kwenye bonde la Nile ya chini kaskazini ya Ziwa Turkana(North-West
Kenya) na walianza kuhamia kusini karibu karne ya kumi na tano, wakiwasili
katika shina la ardhi kutoka kaskazini mwa Kenya na Tanzania ya kati tangu
karne ya kumi na saba hadi mwisho wa karne ya kumi na nane.
Makabila mengine yalilazimishwa kuyahama
makazi yao Wamaasai walipohamia huko. Eneo la Wamaasai lilifika kilele cha
ukubwa wake katikati ya karne ya kumi na tisa, na kuenea kwote katika Bonde la Ufa na pande
za ardhi kutoka Mlima Marsabit huko kaskazini
hadi Dodoma kule
kusini.
Wakati huu Wamasai, na vilevile lile kundi
kubwa walilokuwa wamejiunga nalo, walikuwa wakivamia mifugo hadi umbali wa
mashariki ya pwani ya Tanga ichini
Tanzania. Washambulizi walitumia mikuki na ngao, lakini walikuwa wamehofiwa kwa
kutupa vilabu (orinka) walivyoweza kutupa kwa usahihi kutoka umbali wa mita
100. Mwaka 1852 kulikuwa na ripoti ya msongomano wa wapiganaji 800 wa kimaasai
kuhamia nchini Kenya. Mwaka 1857, baada ya kufyeka "Nyika ya Wakuafi"
katika kusini mashariki mwa Kenya, Washambulizi Wamasai wakakatisha Mombasa katika
pwani ya Kenya.
Maasai
mashujaa katika Afrika ya Mashariki ya Kijerumani 1906/18.
Kwa sababu hii ya uhamiaji, Wamasai ni
wazungumzaji wa Kiniloti wa kusini zaidi.
Kipindi cha upanuzi ulifuatwa na
"Emutai" ya kimasai ya 1883-1902. Kipindi hiki kilikuwa
kimetofautishwa nakuenea kwa magonjwa
ya bovin, na smallpox. Kisio la kwanza
lilikuwa limependekezwa na mwanajeshi wa Kijerumani kaskazini magharibi ya Tanganyika, ilivyojulikana siku hizo ya kwamba
asilimia 90 ya ng'ombe na nusu ya wanyama pori walikufa kutokana na ugonjwa wa
rinderpest.
Madaktari wajerumani walidai kuwa katika eneo
moja "kila sekunde" Afrika kulikuwa na mtoto aliyeugua matokeo ya
smallpox. Kipindi hiki kiliambatana na ukame. Mvua ilikosa kunyesha kabisa
katika mwaka wa 1897 na 1898.
Kulikuwa na wanawake waliodhoofiwa mno
waliotazama ule wazimu wa njaa ... mashujaa waliokuwa wameshindwa kutembea,
wakiwa na wazee walioathirika na wasiojali kitu. Vikundi vya tai viliwafuata
kutoka juu, hawa tai wakisubiri waathirika. Kulingana na kisio moja theluthi
mbili ya Wamaasai walikufa katika kipindi hiki.
Kuanzia na mkataba wa 1904, na
kufuatiwa na mwingine mwaka 1911, ardhi ya wamaasai nchini Kenya Wamaasai
ilipunguzwa kwa asilimia 60 wakati Waingereza walipowafukuza ili kutayarisha
nafasi ya mashamba ya wakoloni, hatimaye kuwalazimu kuishi katika wilaya ya
Kajiado na Narok.
Wamasai kutoka Tanzania walifukuzwa kutoka
ardhi yenye rutuba kati ya Mount Meru na Mlima Kilimanjaro, Nyanda yenye
rotuba iliyo karibu na Ngorongoro katika miaka ya
1940.
Ardhi zaidi ilichukuliwa kujenga
hifadhi ya wanyamapori na hifadhi za taifa: Amboseli, Hifadhi ya Kitaifa ya Nairobi, Masai Mara, Samburu, Ziwa Nakuru, na Tsavo nchini
Kenya; Manyara, Ngorongoro, Tarangire, Serengeti nchini
Tanzania.
Wamasai ni wafugaji mifugo wanaopinga
sisitizo la serikali ya Tanzania na serikali ya Kenya kuishi maisha ya kisasa.
Wao wanadai haki ya kulisha mifugo katika Hifadhi za Taifa katika nchi zote
mbili.
Wamasai walisimama dhidi ya utumwa na
waliishi pamoja na wanyama pori wengi huku wakikataa kula wanyama pori hao wala
ndege. Ardhi ya Wamaasai sasa ina Hifadhi za Wanyama pori zilizo bora kabisa
kote Afrika Mashariki.
Jamii ya Wamaasai haikuwahi kukubali kamwe
usafirishaji haramu wa binadamu, na wote waliotafuta watumwa walikuwa
wakiwaepuka Wamasai. [9]
Kimsingi kuna sekta kumi na mbili za kabila ya kimaasai, kila sekta ikiwa na
desturi yake, muonekano, uongozi na ndimi. Sekta hizi zinajulikana kama
Keekonyokie, Daha Besdi, Purko, Wuasinkishu, Siria, Laitayiok, Loitai, Kisonko,
Matapato, Dalalekutuk, Loodokolani na Kaputiei. [10]
Utamaduni
Jamii ya Wamaasai mfumo dume katika desturi
yao utapata ni wanaume, pamoja na wazee wastaafu, kuamua mambo makubwa zaidi
kwa kila kikundi cha Wamaasai.
Engai ni Mungo mmoja mwenye asili
mbili: Engai Narok ( Mungu Mweusi) ana huruma, na Engai Nanyokie (Mungu
Mwekundu) ana ghadhabu. Mlima wa Mungu",Ol Doinyo Lengai, uko
kaskazini Tanzania.
Binadamu mkuu katika mfumo wa dini ya
Wamaasai ni laibonambaye anaweza
kushiriki katika:uponyaji wa kidini, kuzungumza na Mungu na unabii, kuhakikisha
mafanikio katika vita au mvua ya kutosha.
Nguvu zozote alizokuwa nazo laibon alikuwa
zilikuwa zimetokana na utu au nafsi yake, bali si cheo chake. Wamasai wengi
wamekuwa wakristo, na kwa kiwango
kidogo,Waislamu.
Vifo vingi vya watoto wachanga miongoni mwa Wamasai vimesababisha watoto wengi kutotambuliwa mpaka kufikia umri wa miezi 3,. Kwa Wamasai kuishi maisha ya kitamaduni, mwishoni mwa maisha yao huzikwa bila sherehe au kuachwa kwenye nyumba na waliosalia kuhama makaz hayo.
Vifo vingi vya watoto wachanga miongoni mwa Wamasai vimesababisha watoto wengi kutotambuliwa mpaka kufikia umri wa miezi 3,. Kwa Wamasai kuishi maisha ya kitamaduni, mwishoni mwa maisha yao huzikwa bila sherehe au kuachwa kwenye nyumba na waliosalia kuhama makaz hayo.
Mazishi ya zamani yalikuwa yametengwa kwa
waheshimiwa wakubwa, kwani iliaminika kuwa mazishi yalidhuru udongo.
Maisha ya Wamaasai yanahusishwa sana na ng'ombe, ambao huwa msingi wao wa chakula. Kipimo cha mali ya mtu ni kulingana la mifugo na watoto alionao. Kuwa na ng'ombe 50 au zaidi kunaheshimika, na watoto zaidi ni bora. Mtu ambaye ana kimoja tu kati ya hivyo lakini si mengine anahesabiwa kama masikini.
Maisha ya Wamaasai yanahusishwa sana na ng'ombe, ambao huwa msingi wao wa chakula. Kipimo cha mali ya mtu ni kulingana la mifugo na watoto alionao. Kuwa na ng'ombe 50 au zaidi kunaheshimika, na watoto zaidi ni bora. Mtu ambaye ana kimoja tu kati ya hivyo lakini si mengine anahesabiwa kama masikini.
Wamaasai huamini kwamba Mungu aliwapa
ng'ombe wote duniani, kwa hivyo kuchukua mifugo kutoka makabila mengine ni
swala la kudai ni haki yao, lakini zoezi hili limepungua.
Malazi
Makazi kufunikwa na kinyesi cha ng'ombe
ili kuzuia maji ya mvua.
Wamaasai wanawake wakitengeneza nyumba Maasai Mara(1996).
Kihistoria Wamaasai ni watu wanohamahama,
kwa hivyo tangu jadi wamekuwa wakitumia vinavyopatikana kwa urahisi ili kujenga
makazi yao. Nyumba zao za kiasili zilikuwa zimeundwa kwa ajili ya watu
waliohama mara kwa mara, kwa hivyo hazikujengwa kudumu.
nyumba zao ni aidha nyota-umbo au mviringo,
na hujengwa na wanawake. Umbo la nyumba hizo umejengwa na mbao, matawi madogo
yaliyochanganyishwa na matope, vijiti, majani, kinyesi cha ng’ombe na
mkojo wa binadamu, na majivu.
Mavi ya ng'ombe yanahakikisha kuwa paa
halivuji, na maji ya mvua yasiweze kupita. enkaji ni ndogo, kipimo
cha mita 3x5 na kimo cha 1.5 m juu. Ndani ya Nafasi hii familia hupika, hula,
hulala, hupiga gumzo na huweka akiba ya chakula, mafuta na mali nyingine.
Mifugo wadogo mara nyingi pia huwekwa ndani ya
enkaji. Vijiji huzungukwa na ua
lililojengwa na wanaume kwa kutumia miiba ya , mti wa kiasili. Usiku
ng'ombe, mbuzi na kondoo huwekwa
katikati ya ua hilo, kuwalinda kutokana na wanyama pori.
Mpangilio
wa Jamii
Kitengo kati ya jamii ya Wamaasai ni umri.
Ingawa vijana wavulana hutumwa nje na ndama na kondoo kuanzia utotoni, utoto
kwa wavulana ni wakati wa kucheza, isipokuwa kuchapwa viboko kidesturi
kuthibitisha ujasiri na uvumilivu.
Wasichana huwajibika kwa kazi ndogondogo kama
vile kupika na kukamua ng'ombe, ujuzi ambao wao hujifunza kutoka kwa mama zao
kutoka umri mdogo.
Kila miaka 15 hivi, kizazi kipya cha
Morans au Il-murran (wapiganaji) kitatahiriwa. Hii inahusisha wavulana wengi
kati ya umri wa 12 na 25, ambao wamebalehe na si wa kizazi kilichopita. Moja
baadhi ya sherehe kupita ujana hadi upiganaji ni sherehe ya tohara, ambayo ni akifanya
bila dawa ya kugandisha misuli.
Hii tohara hufanywa na wazee, ambao hutumia
kisu chenye makali na kigozi cha ng'ombe kufunika jeraha. Neno la Maa la tohara
ni emorata.
Kijana lazima avumilie operesheni akiwa
kimya. Kuonyesha maumivu heleta aibu, angalau kwa muda. Maneno ya Mshangao
yoyote yanaweza kusababisha makosa katika operesheni hiyo nyeti, ambayo inaweza
kuleta matatizo mengi,majeraha zaidi, na maumivu.
Mchakato wa uponyaji utachukua miezi 3-4,
wakati ambao ni uchungu kwenda haja ndogo na kwa wakati mwingine hata
hauwezekani, na wavulana lazima wabaki katika nguo nyeusi kwa kipindi cha miezi
4-8.
Wamaasai wadogo na vilemba na michoro
Katika kipindi hiki, wanaume vijana
waliotahiriwa wataishi katika "manyatta", yaani "kijiji"
kilichojengwa na mama zao. Manyatta hizo hazina ukuta wa kulinda boma, ili
kusisitiza jukumu lao kulinda jamii.
Hakuna ua la mifugo linalojengwa, kwa sababu
wapiganaji hawana ng'ombe wala hawana jukumu la kufuga mifugo. Ibada za kifungu
zaidi zinahitajika kabla ya kufikia hadhi ya mpiganaji mwandamizi, ikifikia
upeo katika sherehe ya eunoto, yaani "ujio wa umri
Bendera ya Wamaasai
Wakati kizazi kipya cha mashujaa
kinanzishwa, waliokuwa ilmoran huendelea kuwa wazee bila mamlaka, ambao
huwajibika kwa maamuzi ya kisiasa hadi wafanywe wazee wenye mamlaka.
Wapiganaji wana jukumu la usalama katika jamii, na hutumia muda wao mwingi wakizuru ardhi yao, pia kukagua mipaka yao.
Wapiganaji wana jukumu la usalama katika jamii, na hutumia muda wao mwingi wakizuru ardhi yao, pia kukagua mipaka yao.
Wao pia wamizidi kushiriki katika biashara
ya mifugo kuliko awali, kuendeleza na kuboresha hisa za msingi kupitia biashara
na kubadilisha bidhaa, zaidi ya kama zamani.
Wavulana wana wajibu wa kulinda
mifugo midogo. Katika msimu wa ukame, wote wapiganaji kwa wavulana huchukua
jukumu la ufugaji mifugo. Wazee ni wakurugenzi na washauri wa shughuli za kila
siku. Wanawake wana jukumu la ujenzi wa nyumba vilevile kuchota maji, kukusanya
kuni, kukamua ng'ombe pamoja na kupikia familia.
Wamaasai ni kwamba kila kijana anatakiwa kuua
simba kabla hajatahiriwa.
Ingawa simba walikuwa wanawindwa zamani, na
uwindaji huu umepigwa marufuku katika Afrika Mashariki, ingawa bado simba
huwindwa wanapowaua mifugo, na vijana mashujaa wanaohusika katika mauaji
ya hupewa heshima kuu mjini.
Kuongeza wasiwasi kuhusu idadi ya simba nchini
kuna mpango wa kulipwa fidia wakati simba anapowaua mifugo, badala ya uwindaji
na kuua simba. Hata hivyo, kuua simba mmoja kuna thamani kubwa na
heshima katika jamii.
Vijana wanawake pia hutahiriwa (emorata) wanapobalehe na hupewa maelekezo na ushauri zinazohusiana na majukumu yao mapya, wanasemekana kuwa wamehitimu umri wa wanawake, tayari kuolewa.
Vijana wanawake pia hutahiriwa (emorata) wanapobalehe na hupewa maelekezo na ushauri zinazohusiana na majukumu yao mapya, wanasemekana kuwa wamehitimu umri wa wanawake, tayari kuolewa.
Tohara kwa wanawake nchini Kenya ni
inatekelezwa kwa 38% ya wakazi.Tohara hizi ni kawaida kufanywa na 'mtekelezaji'
ambaye ni mara nyingi si mmaasai, kwa kawaida hutoka kikundi cha waNdorobo.
Visu
vya tohara hutengenezwa na wafua-chuma, il-kunono, ambao huepukwa na Wamaasai
kwa sababu ya kutengeneza silaha za kifo (visu, mapanga fupi (ol alem), mikuki,
nk). Sawa na wanaume vijana, wanawake ambao watakuwa kutahiriwa huvaa nguo
nyeusi, hujipaka rangi na alama kwenye nyuso, na kisha kufunika nyuso zao
wanapokamilisha sherehe.
Kwa wengine tohara ya kike inajulikana kama kukata kwa sehemu ya siri ya mke na huleta ukosoaji mwingi kutoka nje ya nchi zote mbili na wanawake wengi ambao wameupitia, kama vile Wamasai mwanaharakati Agnes Pareiyo.
Kwa wengine tohara ya kike inajulikana kama kukata kwa sehemu ya siri ya mke na huleta ukosoaji mwingi kutoka nje ya nchi zote mbili na wanawake wengi ambao wameupitia, kama vile Wamasai mwanaharakati Agnes Pareiyo.
"kukatwa kwa maneno" sherehe
kuwashirikisha kuimba na kucheza katika nafasi ya ukeketaji. Hata hivyo,
mazoezi inabakia ndani ya thamani na utamaduni. Baadhi wanaweza kufikiria ni
muhimu tangu Wamasai wanaume wanaweza kukataa mwanamke yeyote ambaye
hajatahiriwa,
Kwenye mila zao mwanamke ambaye hajakeketwa
haolewi na inapotokea ameolewa basi mahari yake hupungua.
Tendo hili la tohara linaweza kusababisha kovu
nene ngozini, ambalo linafanya mhusika kupata wakati mgumu anapotaka kwenda
haja ndogo, na hii pia umeleta utata kwani ni jambo linalopingwa vikali na
serikali ya nchini Kenya na Tanzania.
Wanawake walioolewa wanapokuwa waja wazito huruhusiwa kutofanya kazi nzito kama kukamua ng'ombe na kukusanya kuni. Mahusiano ya kimapenzi pia yanapigwa marufuku.
Wanawake walioolewa wanapokuwa waja wazito huruhusiwa kutofanya kazi nzito kama kukamua ng'ombe na kukusanya kuni. Mahusiano ya kimapenzi pia yanapigwa marufuku.
Wamasai huoa wake wengi; hii hutendwa ili
kukabiliana na vifo vingi vya watoto wachanga na wapiganaji. Kuoa kwa wanaume
wengi pia kunakubaliwa.
Wanaume hutarajiwa kumpa kitanda Mwanamke
mgeni wa rika yake.
Mwanamke anaamua mwenyewe kama atajiunga na
mume huyo. Mtoto yeyote atakayezaliwa ni mtoto wa mume na mtoto wake katika
utaratibu wa Kimasai.
"Kitala", ni aina ya talaka au
kukimbilia, inawezekana katika nyumba ya mke wa baba, kwa sababu ya kumdhulumu
mke au makosa yeyote yanapotokea.
Hutakiwa kurudisha mahari, ulinzi wa
watoto, nk, na hii hukubaliwa baadaye.
Muziki na
ngoma
Muziki ya kitamaduni ya Kimaasai huwa na
sauti kutoka kwaya ya waimbaji huku kiongozi wa nyimbo, ambaye hujulikana kama
Olaranyani, huimba kiitikio.
Olaranyani kwa kawaida ni yule mwimbaji
bora ambaye anaweza kuimba wimbo huo, ingawa watu kadhaa huweza kuongoza wimbo.
olaranyani huanza kwa kuimba mstari wa
kwanza wa wimbo. Kikundi kitajibu kwa kukubali, na Olaranyani ataimba mistari
huku kikundi kikiimba.
Kila
wimbo una namba maalum kulingana na kuita-na-kuitika.Mipangilio ya nyimbo
ya kawaida na kadhalika.
Maneno hufuata maudhui maalum na hurudiwa
mara nyingi baada ya muda. Kutingisha shingo huongozana na kuimba. Wakati wa
kupumua kichwa huelekezwa mbele. Kichwa huelekezwa nyuma kwa ajili ya kuvuta
pumzi. Kwa ujumla hii hueneza ratiba ya sauti zao.
Wanawake huimba nyimbo tulivu, na mara nyingi nyimbo zao ni za kuwasifu watoto wao.
Wanawake huimba nyimbo tulivu, na mara nyingi nyimbo zao ni za kuwasifu watoto wao.
Wakati wanawake wamasai wengi
hukusanyika pamoja, wao huimba na kucheza kati yao wenyewe.
Wamaasai wamasai hawatumii sauti zao pekee wanapoimba isipokuwa wanapotumia pembe la Greater Kudu kuwaalika wa moran kwa sherehe la Eunoto
Wamaasai wamasai hawatumii sauti zao pekee wanapoimba isipokuwa wanapotumia pembe la Greater Kudu kuwaalika wa moran kwa sherehe la Eunoto
kuimba na kucheza
wakati mwingine hufanyika katika manyattas, na kuhusisha kutaniana. Vijana
wavulana hupiga foleni na kuimba, "Oooooh-yah", kwa kikohozi, pamoja
na msukumo wa miili yao.
Wasichana kusimama mbele ya wanaume na
kusokota miili huku wakiimbaya "Oiiiyo .. yo" katika kuwajibu
wanaume. Ingawa miili yao hukaribiana, lakini hawagusani.
Ngoma Ya eunoto
inavyokua
Eunoto, sherehe ya kubalehe kwa mpiganaji,
inaweza kuhusisha siku kumi au zaidi ya kuimba, kucheza na ibada za pamoja.
wapiganaji hufanya aina ya mchezo
inayoitwa adumu, au mara
nyingine inajulikana kama "ngoma ya kuruka". (adumu na aigus ni
vitenzi vinavyomaanisha "kuruka" na adumu humaanisha "Kuruka juu
na chini katika ngoma"
Wapiganaji hujulikana vizuri, na mara
nyingi hupigwa picha, katika ushindani huu wa kuruka. Wapiganaji huingia katika
mviringo, na moja au wawili wataingia kati ya mviringo kuanza kuruka, bila
kugusisha visigino vyao kugusa ardhi.
Wajumbe wa kikundi wanaweza kuongeza sauti
zao kwa kuzingatia urefu wa wanavyoruka.
Uchumba wa
mimba
Inasemekana kuwa, wanaume wa kimasai
huchumbia mimba na kuitolea mahari endapo mtoto atazaliwa wa kiume mahari ile
hurudishwa.
Mila hii ndiyo inayosababisha mabinti wa
kabila hili kuolewa wakiwa na umri mdogo wengine hata miaka kumi hadi kumi na
mbili.
suala la wao kuchumbia mimba lilikuwepo zamani
ingawa sasa halifanyiki sana.Anakiri kuwa, mabinti wa Kimasai huchumbiwa wakiwa
na umri mdogo kwa sababu hawaendi shule.
Dhana ya
kuchomeka mkuki
Imekuwepo hadithi ya kwamba, mwanamke wa
Kimasai anamilikiwa na ukoo wote, kwa hilo, kila mwanaume hushiriki kitanda na
wanaume wengine.
Anachofanya ni kuchomeka mkuki mbele ya
nyumba (boma) na kisha kuendelea na shughuli iliyomfikisha mahali pale.
Hivyo basi, yeyote atakayekuja na kukuta
mkuki huo mbele ya nyumba, hatakiwi kuingia ndani, bali kusubiri, na kuwa
mvumilivu. Wivu hautakiwi kwao.
Kwa mujibu wa Simeon ole Serere, dhana hiyo
ipo mbali na ukweli, kwani, mkuki huo unamaanisha kujisalimisha na hana nia ya
kudhuru, hivyo mwenyeji atakaporejea asiwe na shaka kwani silaha ipo nje.
Wamaasai wanawake na ushanga, vipuli, nk.
Washikaji wa Moran (intoyie) hujitembeza
katika nguo maridadi kuvutia wengi wao kama mmojawapo ya eunoto. Mama za Moran
huimba na kucheza kuonyesha heshima kwa ujasiri wa watoto wao.
Wanamuziki wa Hip Hop wa kisasa X Plastaz kutoka kaskazini mwa Tanzania wamechanganya sauti na midundo ya Wamaasai katika muziki yao. Kwani ni wasanii wenye asili hiyo.
Wanamuziki wa Hip Hop wa kisasa X Plastaz kutoka kaskazini mwa Tanzania wamechanganya sauti na midundo ya Wamaasai katika muziki yao. Kwani ni wasanii wenye asili hiyo.
Ushawishi
wa dunia ya kisasa
Katika kuongezeka kwa umaskini na uhamiaji, mamlaka ya wazee wa jadi wa Kimasai inaonekana kuwa inadidimia.
Kwa muda, miradi mingi imeanza kusaidia viongozi wa kimaasai kutafuta njia za kuhifadhi mila na tamaduni zao na pia kusawazisha mahitaji ya elimu ya watoto wao kwa dunia ya kisasa.
Katika kuongezeka kwa umaskini na uhamiaji, mamlaka ya wazee wa jadi wa Kimasai inaonekana kuwa inadidimia.
Kwa muda, miradi mingi imeanza kusaidia viongozi wa kimaasai kutafuta njia za kuhifadhi mila na tamaduni zao na pia kusawazisha mahitaji ya elimu ya watoto wao kwa dunia ya kisasa.
Njia za ajira zinazojitokeza kwa sasa
miongoni mwa watu Wamaasai ni kilimo, biashara (kuuza dawa za jadi, biashara ya
mikahawa / maduka, kununua na kuuza ya madini, kuuza bidhaa za maziwa na na
mambo mbalimbali), na wamekua waajiriwa pia (kama walinzi wa usalama / Walinzi,
wapishi, kuongoza watalii), na wengine ambao wanahusika katika sekta mbali
mbali.
Wamasai wengi wameacha maisha ya kuhama hama na kupata nafasi zinazowajibika katika biashara na serikali. Hata hivyo, licha ya maisha ya kisasa wanayoishi mjini, wengi hurudi nyumbani na nguo za kisasa, na hutoka kwenye familia yao ya kitamaduni wakiwa wamevalia shuka (kitambaa chenye rangi mingi), patipati za ngozi ya ng'ombe, na fimbo ya mbao (o-rinka)- wakihisi huru kwa wenyewe na dunia.
Wamasai wengi wameacha maisha ya kuhama hama na kupata nafasi zinazowajibika katika biashara na serikali. Hata hivyo, licha ya maisha ya kisasa wanayoishi mjini, wengi hurudi nyumbani na nguo za kisasa, na hutoka kwenye familia yao ya kitamaduni wakiwa wamevalia shuka (kitambaa chenye rangi mingi), patipati za ngozi ya ng'ombe, na fimbo ya mbao (o-rinka)- wakihisi huru kwa wenyewe na dunia.
Mabadiliko
ya Mwili
Wamaasai wazee na ndewe zilizonyooshwa Kutoboa na
kunyoosha ndewe ni kawaida ya
Wamaasai.
Vifaa mbalimbali hutumika kutoboa na kunyoosha masikio,
kama vile miiba kwa kutoboa, ukuti, mawe, msalaba sehemu ya meno ya tembo nk.
Idadi ya Wamaasai
wanaofuata desturi hii, hasa wavulana, inazidi kupungua. Wanawake
kuvaa aina mbalimbali ya mapambo katika ndewe la sikio, na mapambo madogo juu
ya sikio.
Kung'oa jino canine mapema utotoni ni zoezi ambalo limetiwa kumbukumbu katika Wamasai wa Kenya na Tanzania. Kuna imani kati ya Wamaasai kuwa kuhara, kutapika na magonjwa mengine yanayowaadhiri watoto husababishwa na kuvimba kwa mizizi ya meno, ambayo hufikiriwa kuwa na 'minyoo' au 'meno ya karatasi'. Imani na mwenendo huu si wa kipekee kwa Wamaasai. Vijijini Kenya katika kundi la watoto 95 wenye umri kati ya miezi sita na miaka miwili walitahiniwa mwaka 1991/92. 87% walikuwa kupatikana kuwa wameng'olewa jino moja au zaidi. Katika kundi la watoto wa umri wa miaka 3-7, 72% ya watoto walikuwa hawana meno ya kusiaga.
Kung'oa jino canine mapema utotoni ni zoezi ambalo limetiwa kumbukumbu katika Wamasai wa Kenya na Tanzania. Kuna imani kati ya Wamaasai kuwa kuhara, kutapika na magonjwa mengine yanayowaadhiri watoto husababishwa na kuvimba kwa mizizi ya meno, ambayo hufikiriwa kuwa na 'minyoo' au 'meno ya karatasi'. Imani na mwenendo huu si wa kipekee kwa Wamaasai. Vijijini Kenya katika kundi la watoto 95 wenye umri kati ya miezi sita na miaka miwili walitahiniwa mwaka 1991/92. 87% walikuwa kupatikana kuwa wameng'olewa jino moja au zaidi. Katika kundi la watoto wa umri wa miaka 3-7, 72% ya watoto walikuwa hawana meno ya kusiaga.
Maakuli
Kijadi, Wamasai hula nyama, maziwa, na damu
kutoka kwenye ng'ombe. Wao huyanywa maziwa pekee au katika chai na Unga wa
mahindi hutumiwa kupika uji au ugali. Unga ulioshikamana unajulikana kama ugali
na huliwa na maziwa; na hii inatofautiana na uji, ambayo hutayarishwa na
hupikwa na maziwa. Nyama, ingawa ni chakula muhimu, huliwa kwa nadra kwa hivyo
haiwezi tambulika kama chakula kikuu. Mafuta ya nyama hutumika katika kupika,
sanasana uji, mahindi na maharagwe. Siagi pia ni chakula muhimu cha watoto
wachanga. Damu hunyewa kwa nadra. "
mabadiliko makubwa sana katika mlo wa Kimasai kuelekea bidhaa zisizo za mifugo pamoja na mahindi kuwa asilimia 12-39 na sukari asilimia 8-13; na wastani wa lita moja ya maziwa hunyewa na kila mtu kila siku. Maziwa hayo hutumika sanasana kama maziwa lala au maziwa-siagi - maziwa yaliyochanganywa na siagi.
mabadiliko makubwa sana katika mlo wa Kimasai kuelekea bidhaa zisizo za mifugo pamoja na mahindi kuwa asilimia 12-39 na sukari asilimia 8-13; na wastani wa lita moja ya maziwa hunyewa na kila mtu kila siku. Maziwa hayo hutumika sanasana kama maziwa lala au maziwa-siagi - maziwa yaliyochanganywa na siagi.
Maziwa hutumika sana. Mahitaji ya protini huwa
yametoshelezwa kikamilifu. Hata hivyo, ugavi wa chuma, niasini, vitamini C,
vitamini A, thiamine na nguvu ni hawayezi kutumikiwa kikamilifu kwa kunywa
maziwa pekee. Kutokana na kubadilika kwa mazingira, hasa msimu wa ukame wa mara
kwa mara, wafugaji wengi, pamoja na Wamasai, hutumia nafaka katika
maakuli
Wamasai hufuga ng'ombe mbuzi na kondoo, pamoja na kondoo Mwekundu, vilevile ng'ombe waliothaminiwa zaidi.
Wamasai hufuga ng'ombe mbuzi na kondoo, pamoja na kondoo Mwekundu, vilevile ng'ombe waliothaminiwa zaidi.
vipimo vya moyo vilitumiwa kwa vijana wavulana
wamaasai 400 na hakuwa ushahidi wowote wa ugonjwa wa moyo, upungufu au ulemavu.
Utafiti zaidi ulionyesha kuwa wastani wa kiwango cha mafuta moyoni ulikuwa
asilimia 50 ya wastani wa waMarekani. Matokeo haya yalithibitisha afya wa
wamorans, ambayo ilitathminiwa kama "kiwango cha Olimpiki".
Supu pengine ni mmojawapo ya matumizi muhimu zaidi ya mimea kwa chakula cha Wamaasai.
Supu pengine ni mmojawapo ya matumizi muhimu zaidi ya mimea kwa chakula cha Wamaasai.
Mzizi au shina huchemshwa katika maji na
kutumiwa peke yake au huongezwa kwa supu. Wamasai hupenda kuichukua kama dawa,
na inajulikana kuwafanya jasiri, wenye nguvu na washindani.
Wamasai hunywa supu yenye gome na mizizi
inayopungua mafuta moyoni; wale Wamaasai mijini ambao hawana mimea hii
hupatikana na maradhi ya moyo.
Ingawa yanatumiwa kama vitafunio,
matunda huwa sehemu kubwa ya chakula cha watoto na wanawake wanaochunga wanyama
na pia morans jangwani.
Kucnanganya damu ya ng'ombe na maziwa inafanywa kuandaa kinywaji cha kitamaduni katika sherehe za kipekee na pia kama chakula kwa wagonjwa.
Kucnanganya damu ya ng'ombe na maziwa inafanywa kuandaa kinywaji cha kitamaduni katika sherehe za kipekee na pia kama chakula kwa wagonjwa.
Hata
hivyo, kuchanganyishwa kwa damu katika mlo unadidimia kutokana na kupunguka kwa
idadi ya mifugo.
Hivi majuzi, Wamasai wamekuwa wakitegemea
vyakula kutoka maeneo mengine kama vile unga wa mahindi, mchele, viazi, kabichi
(zinazojulikana kwa Wamaasai kama majani ya mbuzi), nk. Wamaasai ambao wanaishi
karibu na wakulima wa mazao ya kilimo wameshughulikia kilimo kama msingi yao ya
kujikimu.
Katika maeneo haya, mashamba hayo hayawezi
kudumisha idadi kubwa ya wanyama; hivyo Wamaasai hulazimika kulima
Wamaasai
mwanamke
Mavazi hutofautiana na umri, jinsia, na
mahali. Vijana wa kiume, kwa mfano, huvaa nguo nyeusi kwa miezi kadhaa
inayofuata tohara. Hata hivyo, nyekundu ni rangi iliyopendelewa.
Rangi ya Bluu, nyeusi, kimila huvaliwa kama
zilivyo miundo na rangi za kiafrika. Wamasai walianza kubadilisha ngozi ya
wanyama, ndama na kondoo, wakianza kutumia nguo za pamba katika miaka ya
1960.
Shuka ni neno la Maa la vitambaa vinavyozungushwa mwilini, juu ya kila bega, kisha ya tatu juu yao. Hizi kwa kawaida huwa nyekundu, ingawa kuna rangi zingine (km bluu) Rangi ya waridi, hata yenye maua, haidharauliwi na wapiganaji.
Shuka ni neno la Maa la vitambaa vinavyozungushwa mwilini, juu ya kila bega, kisha ya tatu juu yao. Hizi kwa kawaida huwa nyekundu, ingawa kuna rangi zingine (km bluu) Rangi ya waridi, hata yenye maua, haidharauliwi na wapiganaji.
Mavazi yanayojulikana kama Kanga
hupatikana virahisi. Wamaasai wanaoishi karibu na pwani huvaa kikoi, aina ya kitambaa
inayopatikana katika rangi mbalimbali
na nguo. Hata hivyo,
mtindo uliopendelewa ni mistari.
Wamasai wengi nchini Tanzania kuvaa makubadhi, ambayo walikuwa mpaka hivi majuzi wakizitengeneza kutoka ngozi ya ng'ombe. Siku hizi wao hutumia gurudumu au plastiki kutengeneza kulinda nyayo.
Wamasai wengi nchini Tanzania kuvaa makubadhi, ambayo walikuwa mpaka hivi majuzi wakizitengeneza kutoka ngozi ya ng'ombe. Siku hizi wao hutumia gurudumu au plastiki kutengeneza kulinda nyayo.
Wanaume na wanawake kuvaa vikuku vya mbao.
Wamasai wanawake mara kwa mara hufuma marembesho na mikufu ya shanga. Ushanga
huu huwa na sehemu muhimu katika {urembesho wa miili yao. Ingawa kuna tofauti
katika maana ya rangi ya shanga, baadhi ya maana kwa jumla ya rangi chache
ni: nyeupe- amani; bluu- maji; nyekundu-
mpiganaji / damu yam zee -
shujaa.
Ushanga, unaofanywa na wanawake, ina historia ndefu kati ya wamaasai, ambao hujitambulisha katika jamii kupitia mapambo ya mwili na uchoraji. Kabla ya kuwasiliana na Wazungu shanga zilikuwa zikitengenezwa kutoka vifaa vienyeji. Shanga nyeupe zilitengenezwa kutoka udongo, pembe, au mfupa. Shanga Nyeusi na bluu zilitengenezwa kutoka chuma, makaa, mbegu, udongo, au pembe. Shanga nyekundu zilitengenezwa kutoka mbegu, mbao, maburu, mifupa, pembe, shaba ,au chuma. Katika karne ya kumi na tisa, shanga nyingi zenye rangi mbalimblail zilifika Afrika Mashariki kutoka ulaya, na zikabadilishwa na shanga za jadi na kutumiwa kutengeneza mipangilio bora ya rangi. Hivi sasa, shanga za kioo, bila urembesho hupendelewa. [66]
Ushanga, unaofanywa na wanawake, ina historia ndefu kati ya wamaasai, ambao hujitambulisha katika jamii kupitia mapambo ya mwili na uchoraji. Kabla ya kuwasiliana na Wazungu shanga zilikuwa zikitengenezwa kutoka vifaa vienyeji. Shanga nyeupe zilitengenezwa kutoka udongo, pembe, au mfupa. Shanga Nyeusi na bluu zilitengenezwa kutoka chuma, makaa, mbegu, udongo, au pembe. Shanga nyekundu zilitengenezwa kutoka mbegu, mbao, maburu, mifupa, pembe, shaba ,au chuma. Katika karne ya kumi na tisa, shanga nyingi zenye rangi mbalimblail zilifika Afrika Mashariki kutoka ulaya, na zikabadilishwa na shanga za jadi na kutumiwa kutengeneza mipangilio bora ya rangi. Hivi sasa, shanga za kioo, bila urembesho hupendelewa. [66]
Nywele
Kunyoa kichwa ni kawaida katika sherehe za
kubalehe, kuwakilisha mwanzo mpya kutoka sura moja ya maisha hadi
nyingine.
Wapiganaji ni ndio wanachama pekee wa jamii
ya Wamasai wanaoruhusiwa kuwa na nywele ndefu, ambayo huifuma katika nyuzi
ndogo ndogo.
Anapofikisha umri wa "miezi" 3, mtoto hupewa jina na kichwa hunyolewa safi isipokuwa mbali ya shaved ya kifurushi cha nywele, kinachofanana na kilema cha jogoo kutoka shingo hadi paji la uso. [69] Ufananishi huu na jogoo humaanisha "hali ya neema" wanayopewa watoto wachanga. [70] Mwanamke aliyepoteza mtoto awali alipokuwa akijifungua ataweka kifurushi hiki cha nywele mbele au nyuma ya kichwa, kutegemea kama alipoteza mvulana au msichana. [69]
Siku mbili kabla ya wavulana kutahiriwa, vichwa vyao hunyolewa. [71] Vijana mashujaa kisha huruhusu nywele zao kukua, na hutumia wakati mwingi wakisuka nywele. Nywele hiyo hupakwa mafuta ya wanyama na mchanga mwekundu, na huhasimiwa juu ya kichwa kwa kipimo cha maskio. Nywele kisha husukwa: inagawanyishwa katika sehemu ndogo na kusongwa kwanza ikiwa imetenganishwa, halafu ikiwa imeunganishwa. Pamba au nyuzi za sufu zinaweza kutumiwa kurefusha nywele. Nywele iliyosukwa huweza ikaachwa imelegea au ikafungwa pamoja kwa ngozi. [72] Wakati wapiganaji kwenda kupitia Eunoto, na kuwa wazee, nywele zao ndefu zilizosukwa hunyolewa. ]
Vilevile wanaume hunyoa nywele wanapopita kifungu kimoja cha maisha hadi kingine, Bibiarusi pia atanyolewa kichwa chake, na kondoo wawili dume watachinjwa kuzingatia sherehe hiyo.
Anapofikisha umri wa "miezi" 3, mtoto hupewa jina na kichwa hunyolewa safi isipokuwa mbali ya shaved ya kifurushi cha nywele, kinachofanana na kilema cha jogoo kutoka shingo hadi paji la uso. [69] Ufananishi huu na jogoo humaanisha "hali ya neema" wanayopewa watoto wachanga. [70] Mwanamke aliyepoteza mtoto awali alipokuwa akijifungua ataweka kifurushi hiki cha nywele mbele au nyuma ya kichwa, kutegemea kama alipoteza mvulana au msichana. [69]
Siku mbili kabla ya wavulana kutahiriwa, vichwa vyao hunyolewa. [71] Vijana mashujaa kisha huruhusu nywele zao kukua, na hutumia wakati mwingi wakisuka nywele. Nywele hiyo hupakwa mafuta ya wanyama na mchanga mwekundu, na huhasimiwa juu ya kichwa kwa kipimo cha maskio. Nywele kisha husukwa: inagawanyishwa katika sehemu ndogo na kusongwa kwanza ikiwa imetenganishwa, halafu ikiwa imeunganishwa. Pamba au nyuzi za sufu zinaweza kutumiwa kurefusha nywele. Nywele iliyosukwa huweza ikaachwa imelegea au ikafungwa pamoja kwa ngozi. [72] Wakati wapiganaji kwenda kupitia Eunoto, na kuwa wazee, nywele zao ndefu zilizosukwa hunyolewa. ]
Vilevile wanaume hunyoa nywele wanapopita kifungu kimoja cha maisha hadi kingine, Bibiarusi pia atanyolewa kichwa chake, na kondoo wawili dume watachinjwa kuzingatia sherehe hiyo.
nitafurahi sana kwa kulike page hii facebook,instagram,twiter na youtube kwa jina la @edonetz karibu tena